“ Sạt lở đất ở miền Tây ngày càng nghiêm trọng ”

Bà Đỗ Thị Thanh Huyền (Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam), Giám đốc kiêm người sáng lập Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Gaia cho biết, tình trạng sạt lở ở phía Tây đang ngày càng nghiêm trọng và đang có các giải pháp để giải quyết.

– Xin ông cho biết mức độ nghiêm trọng của tình trạng sạt lở đất ở miền Tây hiện nay?

– Sau đợt hạn mặn lịch sử xảy ra vào đầu năm nay đã làm thiệt hại nhiều người, ảnh hưởng đến đời sống của nhiều người và tác động xấu đến hệ sinh thái, so với những năm trước thì người dân miền tây đang phải đối mặt với nhiều hơn Xói mòn sông và đại dương. -Các tỉnh Bà Mau, An Giang, Cần Thơ, Thiên Giang, Bến Tre … từ đầu năm đến nay đã ghi nhận hàng chục điểm sạt lở ở mỗi tỉnh. Không chỉ vào mùa mưa mà mùa khô diễn biến sạt lở ngày càng nhiều bất thường. Hiện tại, có hơn 500 điểm sạt lở ven sông và đại dương ở Đồng bằng sông Cửu Long, với tổng chiều dài hơn 800 km. Hàng năm, sạt lở đất làm mất khoảng 300 ha đất, rừng ngập mặn ven biển, hơn 19.000 gia đình ven sông phải rời khỏi vùng nguy hiểm. Mỗi năm, tình trạng xâm nhập mặn ngày càng nghiêm trọng và tình trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng.

Sạt lở làm mất toàn bộ đất ở chân các nhà dân ở cửa sông Vàm Xo, thị trấn Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển. Ảnh: Trung Dũng

– Vì sao hạn hán càng nặng, sạt lở sông Hai càng phức tạp?

– Năm 2020 là mùa mặn lịch sử, và chúng tôi hy vọng năm sau sẽ không nặng như vậy. Tuy nhiên, rõ ràng xu hướng mặn xâm thực, sạt lở ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người dân. Thành phần hữu cơ rất phong phú, có nhiều lỗ chân lông hoặc lỗ chân lông. Thông thường, những lỗ chân lông này chứa đầy nước ngọt. Khi bị hạn mặn, các lỗ rỗng này sẽ cạn nước, rỗng ruột và dễ xẹp xuống. Ngoài ra, những tác động như khai thác khoáng sản quá mức, khai thác quá mức nước ngầm, tàu thuyền trên sông đều sinh ra lực vào bờ biển làm cho tình trạng sạt lở ngày càng mạnh. Mặn và sạt lở đất do áp lực về dân số, kinh tế và khí hậu.

– Bạn có thể chia sẻ thêm thông tin về lịch sử của áp lực dân số. Biến đổi kinh tế và khí hậu dẫn đến xâm thực mặn và sạt lở đất?

– Trước hết, trong chu kỳ khí hậu trái đất, năm 2019 là khí hậu El Niño, một năm khô hạn và ít mưa. Hồi tháng 10/2019, khi tổ chức sự kiện tại Vườn Quốc gia Trằm, chúng tôi thấy mùa lũ là đỉnh thấp thứ hai trong lịch sử, tôi dự đoán độ mặn năm sau sẽ rất khắc nghiệt. Hàng chục đập đã được xây dựng trên sông Mekong, Trung Quốc, Thái Lan, Lào và Campuchia để giữ nước. Khi lượng mưa giảm, nó giữ lại nhiều nước hơn và do đó lượng nước ngọt đổ xuống hạ lưu ít hơn. Khi nước ngọt giảm, nước mặn chiếm ưu thế và tràn vào đất liền, vượt quá 100 km vào đất liền. Sắp tới, các nước xây dựng nhiều đập thủy điện hơn, đồng bằng sông Cửu Long sẽ càng dễ bị tổn thương.

Thứ ba, hiện nay ở Đồng bằng sông Cửu Long có rất nhiều đê bao, những con đê này có nhiều công dụng, một số con đê ngăn mặn, tuy nhiên, nhiều con đê được sử dụng để canh tác nông nghiệp và bảo vệ nhà cửa vì nông dân không muốn sử dụng nước trong mùa lũ. Tất cả các cánh đồng đều bị ngập lụt và không thể trồng lúa hoặc hoa màu. Họ đắp đê ngăn lũ. Điều này là không thuận lợi vì mùa lũ ở ĐBSCL rất dài, nước nổi mang phù sa, tôm cá vào nội đồng làm cho đất đai ngày càng màu mỡ, tăng sản lượng tôm cá trong vùng. Do các đập này bị tắc nên lượng nước thực tế hút và bão hòa trong đất bên trong nội đồng không nhiều nên khi mùa khô đến, nước mặn tràn vào đất đã hút nước mặn nên nhiễm mặn càng nghiêm trọng. Hơn nữa … Thứ tư là do biến đổi khí hậu. Các nhà nghiên cứu ngày nay đã đo được rằng mực nước biển tăng khoảng 2-3 mm mỗi năm. Nếu khí nhà kính được giảm bớt và tình trạng ấm lên toàn cầu được kiểm soát, mực nước biển có thể tăng thêm 30 đến 60 cm vào năm 2100. Nếu lượng khí thải vẫn cao, mực nước biển sẽ tăng từ 60 đến 110 cm. Việt Nam là một trong bảy quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu.

Đồng thời, diện tích và chất lượng rừng trú ẩn, rừng đặc dụng và rừng ngập mặn ở các vùng ven biển đều suy giảm. Khi có rừng ngập mặn phòng hộ, bộ rễ và đất của nó sẽ tạo thành một quần thể vững chắc, như lá chắn, áo giáp bảo vệ, hạn chế sự xâm nhập của nước mặn vào ruộng, từ đó giúp đất chặt và không bị ăn mòn. .

– Tại sao diện tích và chất lượng rừng trú ẩn phía Tây ngày càng giảm?

– Ở Việt Nam, 59 tỉnh có rừng trú ẩn, nhưng lịch sử chất lượng của rừng trú ẩn là như thế này. Đây là điều chúng ta cần thảo luận. nói chuyệnĐặc biệt ở các tỉnh miền Tây, rừng phòng hộ không chỉ nằm trong diện tích, mà khi bị khai thác, chất lượng rừng bị suy giảm, chuyển sang nuôi tôm, lấy quả và các mục đích sử dụng khác. Do sự gia tăng dân số, biển được chuyển đổi thành khách sạn, khu du lịch, nghỉ dưỡng ven biển, làm đường, khu dân cư. Sau đó, chặt cây và săn bắt động vật hoang dã cũng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng rừng. Ngoài ra, do thiên tai nên hầu như năm nào người dân đốt rừng cũng bị cháy rừng. Biến đổi khí hậu khiến thời tiết khô nóng dễ gây ra hỏa hoạn.

– Làm thế nào để đối phó với tình trạng mặn xâm thực và sạt lở đất ở miền Tây? Xâm nhập mặn vào đất liền hay xói lở bờ biển cần nhiều giải pháp. Người dân ở các cấp làm những việc khác nhau, cơ quan quản lý nhà nước cần làm một số việc, và người dân có thể cùng làm một số việc. Có cả giải pháp trước mắt và giải pháp lâu dài.

Trồng rừng là phải, ai cũng làm được. Các cơ quan quản lý quốc gia có thể đưa ra các quyết định trên quy mô lớn về mức độ che phủ rừng của mỗi tỉnh cần tăng lên để cân bằng giữa rừng sản xuất với rừng phòng hộ và rừng đặc dụng. Doanh nghiệp và cá nhân có thể đoàn kết, cùng nhau trồng rừng. Trồng cây là công việc lâu dài và cần trồng cây nhiều hơn. Không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới, các nhà khoa học đều công nhận trồng cây xanh là một giải pháp rất hữu hiệu để cải thiện biến đổi khí hậu, cải thiện chất lượng không khí, từ đó cải thiện cuộc sống của chúng ta. .

Cô Đỗ Thị Thanh Huyền đã tham gia hoạt động trồng cây .—— Năm 2017, tôi tham gia Hội nghị quốc tế về bảo tồn đa dạng sinh học tại Colombia, có hơn 3.500 nhà khoa học tham gia. Mọi người trong cuộc họp đều nhất trí rằng trồng rừng là giải pháp chúng ta phải làm và việc gì chúng ta phải làm ngay bây giờ càng sớm càng tốt. Thời điểm tốt nhất để trồng cây đã có từ lâu, nhưng cũng chưa muộn. Đây là một giải pháp hữu hiệu cho chúng tôi.

Trước đây, nhiều cơ sở, đơn vị đã tổ chức các hoạt động trồng cây, phủ xanh đất và rừng. Đây là một dấu hiệu tốt. Mới đây, chiến dịch “Bẩn vì màn hình xanh Việt Nam” đã được phát động ở nhiều khu vực trong đó có khu vực miền Tây. Kế hoạch không chỉ giúp Việt Nam xanh hơn mà còn nhằm mang lại những thay đổi tích cực trong nhận thức của người dân để người dân hiểu được tác động của cây xanh đối với đất đai và tầm quan trọng của việc trồng rừng. Nó giúp tạo ra sự thay đổi tư duy, nhận thức của cả thế hệ về việc tôn trọng và thể hiện tình bạn với thiên nhiên. Tôi mong muốn có nhiều kế hoạch trồng rừng để toàn xã hội cùng chung tay bảo vệ môi trường sống của chúng ta.

Hình ảnh hoạt động trồng cây thường niên do OMO và Lifebuoy TP HCM tổ chức vào năm 2019.

Ngày 16/8, OMO và nhóm Ủy ban đã trồng 10.000 cây Phi lao trên tường chắn sóng Tân Thành ở huyện Gò Công Đông, tỉnh Thiên Giang, để bảo vệ tường chắn sóng và ngăn mặn xâm thực. Các hoạt động trong khuôn khổ kế hoạch “Bán hàng qua màn hình xanh Việt Nam” hy vọng sẽ mang lại nhiều thay đổi cho môi trường nơi đây. Nếu không thể trực tiếp trồng cây, mọi người có thể mang đến những chồi xanh bằng cách truy cập vào trang web của chương trình.