“ Sạt lở đất ở miền Tây ngày càng nghiêm trọng ”

Bà Đỗ Thị Thanh Huyền (Liên đoàn Khoa học và Công nghệ Việt Nam), Giám đốc kiêm người sáng lập Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Gaia cho biết, tình trạng sạt lở ở phía Tây ngày càng nghiêm trọng và đang có các giải pháp để giải quyết.

– Xin ông cho biết mức độ nghiêm trọng của trận sạt lở đất phía Tây hiện nay?

– Đầu năm nay, trận hạn mặn lịch sử đã xảy ra cướp đi sinh mạng của nhiều người và tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, người dân miền Tây đang phải đối mặt với tình trạng sạt lở bờ sông và biển cao hơn những năm trước. Vào đầu năm, các tỉnh Mao, An Giang, Cần T, Thiên Giang và Bentra đã ghi nhận hàng chục điểm sạt lở ở mỗi tỉnh. Diễn biến sạt lở ngày càng bất thường, không chỉ trong mùa mưa bão mà cả mùa khô. Hiện tại, có hơn 500 điểm sạt lở ven sông và đại dương ở ĐBSCL, với tổng chiều dài hơn 800 km. Hàng năm, sạt lở đất làm mất khoảng 300 ha đất, rừng ngập mặn ven biển và hơn 19.000 gia đình ven sông phải rời khỏi vùng nguy hiểm. Mỗi năm, tình trạng xâm nhập mặn ngày càng nghiêm trọng và tình trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng.

Sạt lở làm mất hết đất ở chân các nhà dân ở cửa sông Vàm Xo, thị trấn Dartme, nơi có Ngọc Hiển. Ảnh: Trung Dũng

– Vì sao hạn hán càng nặng, sạt lở sông Hai càng phức tạp?

– Năm 2020 là một mùa muối lịch sử, và chúng tôi hy vọng rằng năm sau sẽ không nặng như vậy. Tuy nhiên, rõ ràng xu hướng mặn xâm thực, sạt lở ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến đời sống của nhiều người hơn. -Đất Đồng bằng sông Cửu Long được phù sa bồi đắp hàng năm nên chứa rất nhiều thành phần hữu cơ và có nhiều lỗ rỗng hoặc lỗ rỗng. Thông thường, những lỗ này chứa đầy nước ngọt. Khi bị hạn mặn, các hố này sẽ cạn nước, rỗng và dễ bị xẹp. Ngoài ra, những tác động như khai thác khoáng sản quá mức, khai thác quá mức nước ngầm, tàu thuyền trên sông đều sinh ra lực vào bờ biển làm cho tình trạng sạt lở ngày càng mạnh. Mặn và sạt lở đất do sức ép về dân số, kinh tế và khí hậu.

– Bạn có thể chia sẻ thêm thông tin về lịch sử của áp lực dân số. Biến đổi kinh tế và khí hậu dẫn đến xâm thực mặn và sạt lở đất?

– Trước hết, trong chu kỳ khí hậu trái đất, năm 2019 là khí hậu El Niño, một năm khô hạn và ít mưa. Hồi tháng 10/2019, khi tổ chức sự kiện ở Vườn quốc gia Trằm, chúng tôi thấy đỉnh lũ là mùa lũ thấp nhất trong lịch sử, tôi dự đoán năm sau hạn mặn sẽ rất nghiêm trọng. -Thứ hai, ở thượng nguồn sông Mê Kông, Trung Quốc, Thái Lan, Lào và Campuchia đã xây dựng hàng chục đập thủy điện để chặn nguồn nước. Khi lượng mưa giảm, chúng giữ lại nhiều nước hơn và do đó lượng nước ngọt thải ra hạ lưu ít hơn. Khi nước ngọt giảm, nước mặn chiếm ưu thế, tràn vào sâu trong đất liền, sâu hơn 100 km vào đất liền. Sắp tới, việc các nước xây thêm đập sẽ khiến Đồng bằng sông Cửu Long dễ bị tổn thương hơn.

Thứ ba, ở Đồng bằng sông Cửu Long có nhiều đê, những con đê này có nhiều công dụng, có những con đê ngăn mặn, nhưng nhiều con đê dùng để trồng trọt và làm nhà ở, vì nông dân không muốn mùa lũ, nước ngập hết ruộng. , Không thể trồng lúa hoặc hoa màu. Họ đắp đê ngăn lũ. Điều này là không thuận lợi vì mùa lũ ở ĐBSCL rất dài, nước nổi mang phù sa, tôm cá vào nội đồng làm cho đất đai ngày càng màu mỡ, tăng sản lượng tôm cá trong vùng. Do các đập này bị tắc nên lượng nước thực tế hút và bão hòa trong đất bên trong nội đồng không nhiều, khi mùa khô đến, nước mặn tràn vào đất hút mặn nên hạn hán càng nghiêm trọng.

Thứ tư, điều này là do biến đổi khí hậu. Các nhà nghiên cứu ngày nay đã đo được rằng mực nước biển tăng khoảng 2-3 mm mỗi năm. Nếu khí nhà kính được giảm bớt và tình trạng ấm lên toàn cầu được kiểm soát, mực nước biển có thể tăng thêm 30 đến 60 cm vào năm 2100. Nếu lượng khí thải vẫn cao, mực nước biển sẽ tăng từ 60 đến 110 cm. Việt Nam là một trong bảy quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu.

Đồng thời, diện tích và chất lượng rừng trú ẩn, rừng đặc dụng và rừng ngập mặn ven biển ngày càng giảm. Khi có rừng ngập mặn phòng hộ, rễ và đất của nó sẽ tạo thành một quần thể vững chắc, như lá chắn, áo giáp bảo vệ, hạn chế sự xâm nhập của nước mặn vào đồng ruộng, từ đó giúp đất chặt và không bị ăn mòn. .

– Tại sao diện tích và chất lượng rừng trú ẩn phía Tây ngày càng giảm?

– Ở Việt Nam, 59 tỉnh có rừng trú ẩn, nhưng lịch sử chất lượng của rừng trú ẩn là như thế này. Đây là điều chúng ta cần thảo luận. nói chuyệnĐặc biệt ở các tỉnh miền Tây, rừng trú ẩn không chỉ có diện tích, chất lượng bị suy giảm trong quá trình phát triển, chuyển sang nuôi tôm, nuôi hải sản và các mục đích sử dụng khác. Khi dân số tăng lên, nó được chuyển thành khách sạn, khu du lịch, khu nghỉ dưỡng bãi biển, làm đường, khu dân cư. Rồi chặt cây, săn bắt thú rừng cũng ảnh hưởng đến chất lượng rừng. Ngoài ra, do thiên tai, người dân đốt rừng hầu như năm nào cũng bị cháy rừng. Biến đổi khí hậu dễ ​​gây cháy nổ trong thời tiết khô nóng.

– Làm thế nào để đối phó với tình trạng mặn xâm thực và sạt lở đất ở miền Tây?

– Để đối phó với tình trạng xâm thực, xâm thực mặn-kiềm vào nội đồng hay xói lở ven sông cần có nhiều giải pháp. Những người ở các cấp làm những việc khác nhau, cơ quan quản lý nhà nước cần làm một số việc, còn những người khác có thể cùng làm. Có cả giải pháp trước mắt và giải pháp lâu dài.

Trồng rừng là phải, ai cũng làm được. Các cơ quan quản lý quốc gia có thể đưa ra các quyết định trên quy mô lớn về mức độ che phủ rừng của mỗi tỉnh để cân bằng giữa rừng sản xuất với rừng phòng hộ và rừng đặc dụng. Đối với các công ty, cá nhân có thể đoàn kết đóng góp công sức trồng rừng. Trồng cây là công việc lâu dài và cần trồng cây nhiều hơn. Không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới, các nhà khoa học đều công nhận trồng cây xanh là giải pháp rất hữu hiệu để cải thiện biến đổi khí hậu, cải thiện chất lượng không khí, từ đó cải thiện cuộc sống của chúng ta. .

Cô Đỗ Thị Thanh Huyền đã tham gia các hoạt động trồng cây .—— Năm 2017, tôi tham gia Hội nghị Quốc tế về Bảo tồn Đa dạng Sinh học tại Colombia. Hơn 3.500 nhà khoa học đã tham gia. Mọi người trong cuộc họp đều nhất trí rằng trồng rừng là giải pháp chúng ta phải làm và việc gì chúng ta phải làm càng sớm càng tốt. Thời điểm tốt nhất để trồng cây đã có từ lâu, nhưng cũng chưa muộn. Đây là một giải pháp hữu hiệu cho chúng tôi.

Trước đây, nhiều cơ sở, đơn vị đã tổ chức các hoạt động trồng cây, phủ xanh nhiều diện tích đất và rừng. Đây là một dấu hiệu tốt. Mới đây, chiến dịch “Green Screen Trading Do Vietnam” đã được phát động tại nhiều khu vực trong đó có khu vực miền Tây. Quy hoạch không chỉ góp phần tạo nên Việt Nam xanh mà còn nhằm mang lại sự thay đổi tích cực trong ý thức của người dân, để người dân hiểu được tác động của cây xanh đối với đất đai và tầm quan trọng của việc trồng rừng. Điều này góp phần tạo ra sự thay đổi trong suy nghĩ, để thế hệ trẻ ý thức được điều này, tôn trọng và thể hiện tình bạn với thiên nhiên. Tôi mong muốn có nhiều kế hoạch trồng rừng để toàn xã hội cùng chung tay bảo vệ môi trường sống của chúng ta.

Hình ảnh hoạt động trồng cây thường niên do OMO và Lifebuoy TP.HCM tổ chức năm 2019.

Ngày 16/8, OMO và nhóm Trung ương Đoàn đã trồng 10.000 cây Phi lao trên tường chắn sóng Tân Thành ở huyện Gò Công Đông, tỉnh Thiên Giang, để bảo vệ tường chắn sóng và ngăn mặn xâm thực. Các hoạt động trong khuôn khổ kế hoạch “Bán hàng qua màn hình xanh Việt Nam” hy vọng sẽ mang lại nhiều thay đổi cho môi trường nơi đây. Nếu không thể trực tiếp trồng cây, mọi người có thể mang giá đỗ xanh về bằng cách truy cập vào trang web của chương trình.